Hướng dẫn nuôi tôm sú hiệu quả giúp bà con gia tăng năng suất

Đặc điểm sinh học của tôm sú        

Trước khi tìm hiểu hướng dẫn nuôi tôm sú thì bạn nên biết tôm sú được biết đến trong tiếng Anh là Giant tiger prawn. Chúng là động vật máu lạnh và chỉ có thể điều chỉnh nhiệt độ cơ thể ở mức nhất định. Vì vậy, chúng rất nhạy cảm với các yếu tố bên ngoài như nhiệt độ môi trường sống và thời tiết.

Các bộ phận chính trên cơ thể của tôm sú bao gồm chủy tôm, mũi, 1 cặp râu, 1 cặp chân bụng, 3 cặp chân hàm, 5 cặp chân ngực, đuôi và bộ phận sinh dục. Tôm sú đực thường nhỏ hơn tôm sú cái.

Tuổi thọ của tôm sú biển và tôm sú nuôi phụ thuộc rất nhiều vào môi trường sống của chúng. Vòng đời của tôm sú đực là khoảng 2 năm và đối với tôm sú cái là khoảng 1,5 năm. Màu sắc của tôm sú phụ thuộc vào thức ăn và môi trường sống, thường có các màu xanh lá cây, đỏ, nâu, xanh, xám.

Chuẩn bị nuôi tôm sú bà con cần làm gì?

Vậy bạn cần làm gì trước nuôi tôm sú? Dưới đây là những công việc bà con nên chuẩn bị khi quyết định áp dụng theo hướng dẫn nuôi tôm sú này.

Môi trường sống thích hợp cho tôm sú    

Tôm sú phát triển tốt trong nhiệt độ từ 18 đến 30 độ C và thường gặp phải các vấn đề bệnh tật do thay đổi nhiệt độ môi trường. Để giúp tôm phát triển tốt, pH trong nước cần được duy trì trong khoảng từ 7.5 đến 8.5 và ổn định trong ngày không vượt quá 0.5. 

Tôm không thích ánh sáng và thường sống ở vùng đáy, do đó, độ sâu nước cần được giữ ở mức khoảng 30cm là hợp lý. Hướng dẫn nuôi tôm sú rất chú trọng đến độ kiềm trong ao. Vì vậy, giữ độ kiềm ổn định ở mức 80 - 120mg / l sẽ giúp tôm kháng bệnh và tránh sốc do biến đổi môi trường.

Cách chuẩn bị môi trường nuôi tôm sú    

Hiện nay, bà con nông dân có nhiều cách nuôi tôm sú hiệu quả. Dưới đây là những hướng dẫn nuôi tôm sú mà bà con có thể tham khảo.

Nuôi tôm sú trong bể xi măng

Trong những năm gần đây, tình hình nuôi tôm sú ở Việt Nam trong bể xi măng đã trở thành xu hướng phổ biến lợi nhuận đem lại cho người nuôi rất lớn. Mặc dù phương pháp này yêu cầu kỹ thuật và hướng dẫn nuôi tôm sú chú trọng hơn so với các phương pháp khác. Nhưng lại giúp cho quá trình nuôi tôm sú trong bể xi măng dễ dàng hơn, giảm thiểu số lượng tôm bị bệnh và ổn định môi trường nuôi.

• Bể nuôi tôm sú thường có diện tích khoảng 15m2 và cao khoảng 1,2m. Trước khi đổ nước vào nuôi tôm, bể cần phải được vệ sinh sạch sẽ và khử trùng.
• Ngoài ra, cần xây dựng một bể xử lý nước riêng, đảm bảo có đầy đủ ống thoát nước và sục khí.
• Để đảm bảo môi trường sống thích hợp cho tôm sú phát triển, cần sử dụng các chất hóa học để cân bằng độ pH, độ kiềm, độ mặn,... Trước khi áp dụng những hướng dẫn nuôi tôm sú thì cần kiểm tra các thông số của bể chứa.

Nuôi tôm sú ao bạt

Kỹ thuật nuôi tôm sú ao bạt, còn được gọi là ao nổi. Đây là mô hình nuôi tôm sú công nghệ cao ít phổ biến hơn so với ao chìm. Tuy nhiên, nuôi tôm trên ao bạt có nhiều ưu điểm hơn, trong đó có khả năng kiểm soát môi trường nuôi tốt hơn.

Để chuẩn bị cho việc hướng dẫn nuôi tôm sú trên ao bạt, trước tiên cần đào một ao sâu khoảng 80-90cm và có đáy bằng phẳng để lót bạt. Sau đó, cần loại bỏ các vật cứng, nhọn có thể làm rách bạt ao. Bạt ao cần phủ kín đáy và thành đầm, với loại bạt dày, có khối lượng tương đối để đảm bảo bạt bám sát dưới nền đáy. Cách nuôi tôm sú trong bể kính bạn cũng áp dụng tương tự nhé.

Lấy và xử lý nước

Một công đoạn chuẩn bị trong việc hướng dẫn nuôi tôm sú nước mặn là bạn phải xử lý nguồn nước. Đây là một công đoạn quan trọng ảnh hưởng lớn đến môi trường sống của tôm sú. Để xử lý nước bà con có thể thực hiện theo hướng dẫn dưới đây:

• Bước 1: Lấy nước từ nguồn vào ao lắng (qua túi lọc) và lắng nước từ 3 đến 5 ngày.
• Bước 2: Cấp nước từ ao lắng sang ao nuôi (qua túi lọc) đạt mức nước cao khoảng 1,3 đến 1,4 mét, sau đó chạy quạt trong vòng 3 ngày để giúp trứng và giáp xác nở.
• Bước 3: Để diệt khuẩn theo hướng dẫn nuôi tôm sú, ta sử dụng Chlorine nồng độ 30 ppm (30 kg/1.000 m3 nước) hoặc TCCA 20 ppm vào buổi tối.
• Bước 4: Xử lý EDTA với liều lượng là 2 đến 3 kg/1.000 m3 nước để loại bỏ các kim loại nặng và đảm bảo đúng độ mặn nuôi tôm sú.

Gây màu nước

Sau khi đã xử lý xong nước nuôi tôm thì người nông dân cần phải thực hiện gây màu nước để kiểm soát hoàn toàn các vi chất có trong nước. Đây là việc làm bắt buộc kể cả bạn thực hiện hướng dẫn nuôi tôm sú trong ao lót bạt hay xong bể. Cụ thể cách gây màu nước được các chuyên gia hướng dẫn như sau: 

• Để gây màu nước, có thể sử dụng hỗn hợp bao gồm mật đường, cám gạo và bột đậu nành với tỷ lệ 3:1:3. Sau đó, ủ hỗn hợp trong 12 giờ trước khi sử dụng. Liều lượng sử dụng là 3 kg/1.000 m3 nước ao nuôi và tạt liên tục trong 3 ngày vào lúc 9 - 10 giờ sáng. 
• Kết hợp với vôi với nồng độ Dolomite 10 - 15 kg/m3. Nếu nước ao nuôi chuyển sang màu tảo khuê (vàng hoặc nâu nhạt) hoặc xanh vỏ đậu, có thể sử dụng 3 kg mật đường/100 m3 nước để kết hợp cấy men vi sinh sau đó bạn thả tôm theo đúng hướng dẫn nuôi tôm sú.
• Nếu ao nuôi khó gây màu nước hoặc màu nước không bền, cần bổ sung các thành phần khoáng chất và sử dụng dây xích kéo đáy 2 lần/ngày.
• Trước khi thả tôm, cần kiểm tra và điều chỉnh các yếu tố môi trường để đảm bảo pH dao động trong khoảng 0,5 và nằm trong khoảng 7,5 - 8,5; độ mặn thích hợp nuôi tôm sú là 120 - 180 mg/l; độ mặn tốt nhất >5 ‰; độ trong là 30 - 40 cm; NH3 < 0,1 mg/l; H2S < 0,03 mg/l; hàm lượng oxy hòa tan > 5 mg/l.

Chọn và thả giống tôm sú    

Sau khi đã chuẩn bị đầy đủ điều kiện và kỹ thuật nuôi tôm sú ao đất thì bà con cần chọn được giống tôm khỏe mạnh và chất lượng để tiến hành thả và chăm sóc. Để đảm bảo chất lượng khi mua tôm giống, bà con nên tìm mua ở những trang trại uy tín, có nguồn gốc rõ ràng, đã qua kiểm dịch và được cấp phép bởi cơ quan chuyên môn. Đây cũng là một lưu ý trong hướng dẫn nuôi tôm sú.

Cần chọn tôm giống khỏe mạnh, bơi thường xuyên với tốc độ chậm, bơi ngược dòng. Đồng thời chúng nên là những con tôm sống ở đáy hoặc thành ao, có phản xạ nhanh với ánh sáng và tiếng động.

Trước khi thả tôm giống, cần kiểm tra môi trường nuôi đạt chuẩn về các nồng độ. Nước nuôi tôm sú mật độ cao và nước dùng để vận chuyển tôm cần có độ mặn chênh nhau không quá 5/1000 để tránh hiện tượng tôm chết do bị sốc do môi trường thay đổi. 

Thời điểm thả tôm giống vào bể theo hướng dẫn nuôi tôm sú cũng rất quan trọng, cần cho tôm thích nghi với nước ở trong bể thì hãy để khoảng 20 phút trước khi thả trực tiếp tôm vào bể. Nên thả tôm vào hôm trời mát mẻ tránh thả tôm sú vào những ngày thời tiết thất thường.    

Mật độ nuôi tôm sú    

Có sự khác biệt về mật độ giữa hai phương pháp hướng dẫn nuôi tôm sú: thâm canh và quảng canh. Người nuôi tôm sú mùa mưa cần tùy thuộc vào điều kiện và khả năng của ao nuôi để lựa chọn mật độ phù hợp. 

Mật độ nuôi tôm sú trong phương pháp thâm canh thường từ 4 đến 12 con/m2 và nên chia thành nhiều lần thả, mỗi lần thả cách nhau khoảng 2 tháng. Trong khi đó, nếu muốn nuôi loài tôm này với mật độ cao, nên sử dụng phương pháp thâm canh và có thể thả từ 25 đến 50 con/m2.

Hướng dẫn nuôi tôm sú và cách chăm sóc

Tôm sú quả thật là một loài tôn khá khó chăm sóc. Tuy nhiên nếu bạn có kinh nghiệm cũng như kiến thức về giống tôm này thì việc nuôi dưỡng sẽ đỡ vất vả hơn. Dưới đây là chi tiết hướng dẫn nuôi tôm sú cho những người nông dân mới bắt đầu.

Cho tôm ăn    

Theo hướng dẫn nuôi tôm sú thì việc cho ăn tôm sú được thực hiện theo điều kiện của từng hộ, có thể làm thủ công hoặc sử dụng thiết bị máy tự động nếu nuôi tôm với mật độ cao. Khi tôm đạt khoảng 15 ngày tuổi, cần đặt sàn ăn và sau đó khi tôm đạt 25 ngày tuổi, cần điều chỉnh lượng thức ăn cho tôm theo thời gian ăn hết trong sàn. Đồng thời, kết hợp quy trình nuôi giống tôm sú bằng vi sinh để đạt hiệu quả nuôi tôm cao nhất. Tôm cần được cho ăn từ 4 đến 5 lần mỗi ngày.

Quản lý môi trường ao nuôi    

Bên cạnh nguồn thức ăn thì bà con cần chú trọng chăm sóc và quản lý môi trường theo hướng dẫn nuôi tôm sú ao đất thật tốt. Trong quá trình nuôi tôm, cần thực hiện kiểm tra độ pH của ao nuôi 2 lần/ngày vào lúc 7h và 15h và kiểm tra độ kiềm của ao nuôi. Việc kiểm tra độ kiềm cần thực hiện 3 ngày/lần để điều chỉnh độ kiềm phù hợp. 

Để duy trì độ kiềm ở mức 120 mg/l trở lên, cần sử dụng vôi CaCO3 hoặc Dolomite. Bổ sung khoáng chất vào ao nuôi vào ban đêm khoảng 3 - 5 ngày/lần giúp tôm nhanh cứng vỏ và lột xác đồng loạt. Cần tăng cường mật độ vi khuẩn lợi trong ao nuôi, cần cấy vi sinh định kỳ 7 - 10 ngày/lần hoặc diệt khuẩn cho ao nuôi và cấy men vi sinh trở lại sau 48 giờ. 

Hướng dẫn nuôi tôm sú trong khi lấy nước vào ao, cần hạn chế và lấy nước vào ao lắng trước đó. Sau đó xử lý Chlorine với liều 30 kg/1.000 m3 cho đến khi dư lượng Chlorine trong nước hết. Sau đó, cần bơm nước đã xử lý Chlorine vào ao nuôi, mỗi lần cấp khoảng 20% lượng nước vào ao nuôi vào lúc trời mát.

Quản lý sức khỏe tôm nuôi    

Mỗi ngày, bà con quan sát hoạt động săn mồi và sức khỏe của tôm trong ao. Đồng thời theo dõi các biểu hiện bên ngoài như màu sắc, phụ bộ, thức ăn trong ruột... để phát hiện sớm bất kỳ dấu hiệu sức khỏe bất thường nào.

Hướng dẫn nuôi tôm sú chỉnh khẩu phần ăn cho phù hợp, người nông dân nên sử dụng ít nhất 2 sàn kiểm tra sức khỏe của tôm nuôi. Bạn cũng thường xuyên chài tôm trong khoảng từ 7 đến 10 ngày để đánh giá tỷ lệ sống, tốc độ tăng trưởng, sức khỏe và trọng lượng của chúng. Dựa trên kết quả đánh giá thì sẽ điều chỉnh thức ăn cho tôm nuôi để đảm bảo chúng được cung cấp đủ dinh dưỡng.

Ngoài ra, bà con cần bổ sung Vitamin C, men tiêu hóa đường ruột, khoáng chất và nhóm dinh dưỡng hỗ trợ giải độc gan cho tôm. Tất cả những điều này đều được thực hiện hàng ngày theo hướng dẫn nuôi tôm sú mà tôi đã đặt ra.

Một số bệnh thường gặp ở tôm sú và cách xử lý

Việt Nam có khí hậu và thời tiết biến đổi theo mùa, cộng thêm tình trạng ô nhiễm và biến đổi khí hậu đang gia tăng, gây ra nhiều khó khăn cho người nuôi loài tôm này vì chúng dễ mắc bệnh, làm thiệt hại kinh tế. Các bệnh thường gặp ở tôm sú bao gồm:

• Bệnh đen mang thường xảy ra khi ao nuôi bị ô nhiễm, nước ao bị độc hoặc không thực hiện đúng hướng dẫn nuôi tôm sú. Tôm mắc bệnh thường có triệu chứng như phần mang, đuôi và chân tôm đen, tôm nhỏ yếu, ăn ít hoặc chết. Để xử lý bệnh này, cần sử dụng hệ thống oxy, sục khí cho ao nuôi, sử dụng men vi sinh để phân hủy các chất thải tích tụ ở đáy ao, vớt bớt tảo trong ao và thay nước sạch.
• Bệnh đóng vôi, đóng rong thường xuất hiện ở tôm trưởng thành. Tôm bị bệnh có hiện tượng đóng rong trên thân, tôm nhỏ yếu, ăn ít và thay đổi màu. Nguyên do chăm sóc sai theo hướng dẫn nuôi tôm sú và những vi sinh như tảo, động vật nguyên sinh, nấm, và vi khuẩn trong ao nuôi tác động với nhau gây ra bệnh. Để xử lý bệnh này, bà con nên cải tạo lại ao, bể nuôi tôm, thực hiện thay dần nước sạch cho ao, cắt bỏ bớt tảo, nạo vét bớt các chất hữu cơ trong ao và sử dụng men vi sinh.
• Hội chứng tôm chết sớm EMS là bệnh nguy hiểm và thường gặp ở tôm. Tôm bị nhiễm bệnh rất yếu, ruột rỗng và gan dị thường, vỏ mỏng, chết trong khoảng 2-3 ngày sau đó. Để ngăn ngừa bệnh này, cần áp dụng đúng các hướng dẫn nuôi tôm sú, bổ sung vi sinh và men tiêu hóa cho tôm, kiểm tra tôm thường xuyên và các vi chất trong ao.
• Bệnh vỏ phát sáng là một căn bệnh thường gặp ở cả tôm giống và tôm trưởng thành. Tôm bị bệnh thường có những dấu hiệu như phản ứng chậm, bơi lờ đờ vô định, hệ tiêu hóa suy giảm, và vỏ tôm phát ra ánh sáng trắng hoặc xanh lục vào ban đêm. Bệnh được gây ra bởi vi khuẩn phát sáng sống bên trong cơ thể tôm. Để phòng tránh bệnh, cần phải xử lý sạch nước trong ao nuôi theo hướng dẫn nuôi tôm sú, vệ sinh bể, sục khí, và loại bỏ khí độc NH3, NO2.    

Phòng bệnh cho tôm sú    

Ngoài các bệnh đã nêu, trong quá trình nuôi theo hướng dẫn nuôi tôm sú thì chúng có thể gặp phải các bệnh khác như bệnh vỏ kinh niên hay bệnh đỏ thân. Để ngăn ngừa sự xuất hiện của các bệnh trên trong đàn tôm, người nuôi cần thực hiện các biện pháp phòng bệnh phù hợp.

• Đầu tiên, cần chuẩn bị môi trường và ao nuôi tôm sạch sẽ, đảm bảo nồng độ pH, độ kiềm và độ mặn phù hợp theo quy trình.
• Ngoài ra, trong quá trình chọn giống, tôm cần được mua tại các địa điểm uy tín, lô giống đồng đều, khỏe mạnh, không mang bệnh tật.
• Hệ thống xử lý nước sạch và hệ thống quạt nước cung cấp oxy cho tôm cũng cần được xây dựng theo chuẩn hướng dẫn nuôi tôm sú.
• Ngoài ra, cần áp dụng các biện pháp nuôi tôm an toàn, đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ cho tôm trong từng giai đoạn phát triển.
• Định kỳ kiểm tra tôm và môi trường ao nuôi cũng là cách để phát hiện kịp thời tình trạng tôm nhiễm bệnh và có biện pháp xử lý kịp thời.    

Thu hoạch tôm        

Vậy nuôi tôm sú bao lâu thu hoạch? Thời gian nuôi tôm sú thường kéo dài từ 4-5 tháng kể từ khi thả Post P15 để đạt được kích cỡ thu hoạch tối ưu, khoảng từ 20-30 con/kg tùy theo mật độ thả ban đầu. Tuy nhiên, thời điểm thu hoạch phụ thuộc vào tình trạng sức khỏe tôm và giá cả thị trường. Có hai hình thức thu hoạch chính là thu tỉa và thu toàn bộ.

• Thu tỉa được sử dụng trong những ao đầm có tôm phát triển không đều hoặc để giảm mật độ trong ao. Việc thu tỉa theo hướng dẫn nuôi tôm sú giúp tôm còn lại lớn nhanh hơn để đạt kích cỡ thu hoạch. Phương pháp này sử dụng chấu có kích thước mắt lưới phù hợp để bắt những con có kích cỡ bằng hoặc lớn hơn cỡ tôm cần thu hoạch và đánh bắt vào lúc trời tối để tránh ảnh hưởng đến tôm còn lại trong ao. 
• Trong khi đó, khi tôm đạt cỡ thu hoạch tương đối đồng đều sau khi thực hiện đúng hướng dẫn nuôi tôm sú thì có thể sử dụng hình thức thu toàn bộ. Thu hoạch khi trong ao có tôm lột vỏ ít hơn 5%, và tránh thu hoạch ở thời điểm giữa 2 kỳ lột vỏ. Nếu tôm có kích cỡ 30g/con, nên thu hoạch vào ngày thứ 7-8 kể từ khi quan sát thấy vỏ tôm, bởi vì chu kỳ thay vỏ tôm khoảng từ 14-16 ngày.

Hiện nay, phần lớn người nuôi con tôm sử dụng lưới rùng có kích điện để thu hoạch tôm vào thời điểm sáng sớm hoặc chiều tối. Mực nước trong ao khi thu hoạch có thể rút xuống còn khoảng 0,5-1m để dễ dàng thao tác.

Lời kết

Bài viết trên là toàn bộ hướng dẫn nuôi tôm sú từ Người Nhà Nông. Hy vọng đây sẽ là những thông tin hữu ích để giúp bà con nông dân có thêm kinh nghiệm để nuôi tôm sú. Đừng quên theo dõi chúng tôi để nhận thêm nhiều thông tin hữu ích về nông nghiệp hiện đại nhé!