Cách nuôi ong mật tự nhiên, kinh nghiệm phòng bệnh cho ong mật

1. Cách chọn ong mật giống

Để chọn giống nuôi ong mật tự nhiên đảm bảo, bạn nên lưu ý về vùng địa lý, giống ong phải có nguồn gốc rõ ràng. Chủ nuôi cần tìm hiểu thông tin kỹ càng về tính chất của giống ong như khả năng sản xuất mật ong, khả năng thích nghi với môi trường,... Ngoài ra về yêu cầu, ong chúa phải dưới 6 tháng tuổi và không nhiễm bệnh ấu trùng.

2. Chuẩn bị trước khi nuôi ong mật tự nhiên

Trước khi bắt đầu kỹ thuật nuôi ong mật, bạn cần chuẩn bị một số vật dụng và kiến thức cần thiết để đảm bảo quá trình nuôi ong diễn ra thuận lợi, cụ thể như sau:

2.1 Lựa chọn địa điểm nuôi

Việc lựa chọn địa điểm nuôi ong mật tự nhiên rất quan trọng vì nó ảnh hưởng đến sức khỏe và năng suất của ong mật. Từ tổ ong đến nguồn thức ăn nên có khoảng cách từ 500 đến 700 mét. Hãy bố trí đặt trại ong với mật độ là 40 đàn/ha và khoảng cách tối thiểu 2 km giữa các trại ong.

>> Xem thêm: Hướng dẫn nuôi chim trĩ xanh theo chu kỳ chuẩn giúp chim phát triển tốt

2.2 Chuẩn bị dụng cụ nuôi ong lấy mật

Để nuôi ong mật tự nhiên bạn cần chuẩn bị một số dụng cụ như:

• Thùng ong được làm từ gỗ khô hoặc nguyên liệu phù hợp. Kích thước bên trong của thùng ong là 42,5 cm chiều dài, 30 cm chiều rộng và 24,5 cm chiều cao. Thùng nên trang bị cửa sổ để thuận tiện khi di chuyển đàn ong.
• Các dụng cụ khác như mũ lưới, bộ tạo chúa, bộ gắn tầng chân, dao cắt mật, lưới lọc mật.

3. Cách nuôi ong mật tự nhiên cơ bản tại nhà

Nuôi ong lấy mật tại nhà giúp bạn tận hưởng trải nghiệm tự tay chăm sóc và thu hoạch mật ong. Dưới đây là những cách nuôi ong lấy mật tại nhà cơ bản, hiệu quả:

3.1 Tạo chúa cho đàn ong

Kỹ thuật nuôi ong mật tại nhà tạo chúa là phương pháp truyền thống để giúp đàn ong mật có một chúa ong để lãnh đạo và bảo vệ đàn. Để tạo chúa cho đàn ong mật bạn cần thực hiện:

• Sử dụng mũ chúa tự nhiên: Vào mùa ong chia đàn tự nhiên, hãy chọn các mũ chúa lớn, dài và thẳng từ các đàn ong chia đàn đông quân nhiều cầu và khỏe mạnh. Dùng dao sắc để cắt trên gốc mũ chúa 1,5 cm theo hình chữ V và gắn vào đàn ong cần thay chúa.
• Tạo chúa cấp tạo khi nuôi ong mật tự nhiên: Chọn đàn theo tiêu chuẩn: tụ đàn lớn, năng suất mật cao, không nhiễm bệnh ấu trùng và hiền lành để tạo chúa.
• Tạo chúa di trùng: Khi số đàn ong trong trại từ 10 đàn trở lên, tạo chúa theo phương pháp di trùng để chủ động về thời gian, số lượng và chất lượng ong chúa.

3.2 Chia đàn ong

Chia đàn ong là cách nuôi ong mật tại nhà giúp tăng số lượng và nâng cao năng suất của mật ong. Trước khi chia đàn ong, bạn cần chuẩn bị đầy đủ dụng cụ bao gồm dao kiểm tra tổ ong, khói, bộ bảo hộ và các thiết bị khác.

Trong cách nuôi ong mật tự nhiên, bạn có thể thực hiện chia đàn ong song song hoặc chia đàn rời chỗ. Trong quy trình thực hiện, hãy nên đưa kiến ​​chúa trở lại tổ ong sau khi tổ ong đã ổn định ở vị trí mới. 

>> Xem thêm: Chia sẻ phương pháp nuôi chim trĩ lấy trứng khoa học và hiệu quả

4. Cách chăm sóc đàn khi thực hiện quy trình nuôi ong lấy mật

Với mô hình chăn nuôi ở nông thôn, công việc chăm sóc đàn ong mật là một công việc quan trọng trong quá trình nuôi ong lấy mật. Những cách chăm sóc đàn ong cần được chú trọng như sau:

4.1 Quản lý ong bốc bay

Ong bốc bay là tình trạng một số ong rời khỏi tổ và bay đi trong quá trình nuôi ong mật tự nhiên. Hiện tượng này gây ảnh hưởng đến năng suất của đàn ong. Để quản lý tình trạng này, bạn cần thực hiện các biện pháp bao gồm:

• Với kỹ thuật nuôi ong mật nội địa, bạn cần duy trì đủ mật và phấn dự trữ phòng trừ những điều gây hại cho đàn ong trước khi họ bốc bay. 
• Khi đàn ong đã bay, cần nhanh chóng bắt lại và đưa vào thùng hàng sẵn sàng. Trong thùng chứa đầy đủ các loại thức ăn như mật, phấn, trứng, động vật.
• Nếu bạn nuôi ong ở phía Bắc, nên cho chúng ăn bổ sung hàng năm vào tháng 7-8 hoặc tháng 1-2.
• Tạo điều kiện thuận lợi cho đàn ong có đủ không gian để sinh sống và sản xuất mật ong. 
• Kiểm tra đàn ong định kỳ để phát hiện sớm các dấu hiệu của tình trạng ong bốc bay.
• Nếu tình trạng ong bốc bay do sâu bệnh gây ra, bạn cần sử dụng thuốc trừ sâu để diệt sâu và ngăn chặn tình trạng ong bốc bay.

4.2 Bổ sung thức ăn cho ong

Bổ sung thức ăn khi nuôi ong mật tự nhiên bằng cách đun sôi hỗn hợp nước:đường theo tỷ lệ 2:1.  Sau đó để nguội và cho ong ăn trong 3 đến 4 buổi tối liên tiếp. Bạn cũng có thể kết hợp với viên Vitamin C và B1 và cho ong ăn lúc chập tối. 

4.3 Cách cho ong uống nước

Ong mật cần nước để duy trì sức khỏe và hoạt động của chúng. Khi nuôi ong mật tự nhiên trong những ngày khô hanh và nóng bức, cần đặc biệt lưu ý việc cung cấp nước. Bạn có thể đổ nước vào máng giống như cách cung cấp thức ăn bổ sung. 

5. Phòng bệnh cho ong mật

Ong mật cũng giống như các loài vật khác, có thể mắc phải nhiều loại bệnh tật. Để đảm bảo sức khỏe của đàn ong, bạn cần phải thực hiện các biện pháp phòng bệnh. Dưới đây là một số bệnh thường gặp và cách phòng hiệu quả trong quá trình nuôi ong mật tự nhiên: 

5.1 Bệnh của ong trưởng thành

Ong trưởng thành cũng có thể mắc phải những loại bệnh như:

• Loạn khứu: Đây là bệnh lý mắt ong, gây ra sự thiếu hụt khứu giác. Để điều trị bệnh này, bạn có thể sử dụng thuốc kháng khuẩn.
• Bệnh nấm: Bệnh lý gây ra bởi nấm, ảnh hưởng đến da và bàn chân của ong trưởng thành. Để điều trị bệnh nấm khi nuôi ong mật tự nhiên, có thể sử dụng thuốc chống nấm hiệu quả.
• Bệnh tiêu chảy: Bệnh lý gây ra bởi vi khuẩn, dẫn đến tiêu chảy và giảm năng suất của đàn ong. Chủ nuôi có thể điều trị bệnh tiêu chảy ở ong trưởng thành bằng cách sử dụng thuốc kháng sinh.

5.2 Bệnh của ấu trùng ong

Các bệnh thường gặp của ấu trùng ong cần nắm trong cách nuôi ong mật mới bắt về bao gồm:

• Bệnh loét: Bệnh do nhiễm khuẩn, gây ra các vết loét trên cơ thể của ấu trùng ong. Bạn có thể điều trị bệnh loét cho ấu trùng ong bằng cách sử dụng thuốc kháng sinh.
• Bệnh mục bông: Bệnh lý gây ra bởi nấm và có thể gây ra tử vong cho ấu trùng ong. Để điều trị bệnh mục bông khi nuôi ong mật tự nhiên, bạn có thể sử dụng thuốc chống nấm.
• Bệnh hoại tử: Đây là bệnh lý do nhiễm khuẩn, gây ra tỷ lệ tử vong cao cho ấu trùng ong. Để điều trị, bạn có thể sử dụng thuốc kháng sinh.

>> Xem thêm: [Giải đáp] Làm chuồng nuôi chim trĩ đúng kỹ thuật như thế nào?

5.3 Bệnh thối ấu trùng Châu Âu

Bệnh thối ấu trùng Châu Âu là một loại bệnh truyền nhiễm do vi khuẩn gây ra khi nuôi ong mật tự nhiên. Bệnh này ảnh hưởng đến ấu trùng ong, gây ra tỷ lệ tử vong cao. Các triệu chứng, cách phòng và điều trị loại bệnh này như sau:

• Triệu chứng: Ấu trùng ong trở nên mềm và có màu nâu đen. Sau đó chúng sẽ thối và có mùi hôi khó chịu. 
• Phòng ngừa: Giữ cho tổ ong luôn sạch sẽ và tránh bị nhiễm bệnh. 
• Điều trị: Bạn cần thực hiện cách kiểm tra ong mật nuôi hàng ngày, tiêu diệt toàn bộ đàn ong để ngăn chặn sự lây lan của bệnh tật.

5.4 Bệnh ấu trùng túi Sacbrood

Bệnh ấu trùng túi Sacbrood là một bệnh lý do nhiễm virus, ảnh hưởng đến ấu trùng ong. Triệu chứng, cách phòng và điều trị của bệnh ấu trùng túi Sacbrood khi nuôi ong mật tự nhiên là:

• Triệu chứng: Ấu trùng có màu trắng và phình lên như một túi nhỏ. Sau đó, chúng sẽ chuyển sang màu nâu đen và khô. 
• Phòng ngừa: Giữ cho tổ ong luôn sạch sẽ và tránh bị nhiễm bệnh. Cần kiểm tra kỹ các bộ phận tổ ong và thiết bị trước khi sử dụng.
• Điều trị: Hiện chưa có phương pháp điều trị hiệu quả đối với bệnh ấu trùng túi Sacbrood. Nếu đàn ong của bạn bị nhiễm bệnh, bạn cần phải tiêu diệt toàn bộ đàn ong để ngăn chặn sự lây lan của bệnh tật. 

6. Hướng dẫn thu hoạch mật ong chất lượng

Sau khi nuôi ong mật tự nhiên thành công, việc thu hoạch là một bước quan trọng để đảm bảo chất lượng và giá trị dinh dưỡng của sản phẩm. Cách thu hoạch cần đảm bảo quy trình thực hiện như sau:

• Bước 1: Lấy ong rời khỏi cầu, sau đó sử dụng một con dao sắc để nhẹ nhàng vặn nắp lỗ đầu vào của tổ ong. Lưu ý chủ nuôi nên đặt dao ở phía dưới và đưa lên tránh làm vỡ các lỗ trên tổ.
• Bước 2: Đặt các tổ ong đã được cắt và nắp lỗ vào khung máy quay, sau đó quay đều với tốc độ tăng dần. Khi mật ong được giải phóng hết ra khỏi bánh tổ, giảm dần tốc độ để tránh vỡ bánh tổ và làm tổ ong ấu trùng bị văng ra.
• Bước 3: Đem bánh tổ đã được quay trở lại cho đàn ong để giữ ấm cho ấu trùng.
• Bước 4: Sử dụng một miếng vải màn hoặc lưới inox có lỗ từ 8 đến 32 lỗ/cm2 để lọc mật ong.
• Bước 5: Lưu trữ mật ong trong các can hoặc chai có nắp đậy kín, đặt ở nơi khô ráo và mát mẻ, tránh đặt gần các chất có mùi.

7. Một số câu hỏi khi áp dụng kỹ thuật nuôi ong mật

Dưới đây là một số câu hỏi thường gặp khi áp dụng kỹ thuật nuôi ong mật tự nhiên được nhiều chủ nuôi băn khoăn. 

7.1 Có bao nhiêu cách bắt ong mật về nuôi??

Có nhiều cách để bắt ong mật về nuôi, tùy thuộc vào mục đích và tình trạng đàn ong của bạn. Dưới đây là một số cách bắt ong mật về nuôi phổ biến:

• Bắt ong soi đõ.
• Bắt ong trong hốc cây, hốc đá.
• Bắt ong mật bay.
• Bắt ong mật bằng hánh ong.

7.2 Chi phí nuôi ong mật là bao nhiêu?

Một số yếu tố ảnh hưởng đến chi phí cho việc nuôi ong mật tự nhiên bao gồm: Chi phí đầu tư ban đầu, chi phí thực phẩm cho đàn ong, chi phí y tế, chi phí vận chuyển. Tổng chi phí để nuôi ong lấy mật tự nhiên sẽ dao động từ vài triệu đồng đến vài chục triệu đồng mỗi năm, tùy thuộc vào các yếu tố được đề cập ở trên. 

8. Lời kết

Việc nuôi ong mật tự nhiên và phòng bệnh cho chúng đòi hỏi sự đầu tư và tận tâm của người nuôi. Với những kinh nghiệm và kiến thức đúc kết được chia sẻ từ Người Nhà Nông, hy vọng rằng bạn có thể nuôi ong mật một cách hiệu quả nhất. Theo dõi trang web chúng tôi để nắm bắt nhiều kiến thức nuôi trồng hữu ích nhé.